Pensioen en overname

Pensioenen spelen een bijzondere rol bij bedrijfsoverdrachten. Als het onderwerp niet goed is uitgeplozen loop je forse risico’s met een overname. In dit artikel zullen we de situatie toelichten vanuit een aandelentransactie en een activatransactie, de risico’s m.b.t. het pensioen zullen worden uitgewerkt en afsluitend zal het effect van pensioen op bedrijfswaarde worden besproken.

Pensioen bij een aandelentransactie

In het geval van een aandelentransactie is de situatie vrij duidelijk, want in principe verandert er niets in de relatie (het arbeidscontract) tussen het bedrijf (veelal een b.v.) en de werknemer. Daarmee verandert er niets aan de verplichtingen. Wel kan het zo zijn dat de overnemende partij de wens heeft om de pensioenregeling van de overgenomen onderneming samen te voegen met een reeds bestaande regeling. In dat geval is het uitgangspunt er geen nadelig effect mag zijn voor bestaande plannen en regelingen.

Pensioen bij een activatransactie

In het geval van een activatransactie geldt dat bij de overname de nieuwe eigenaar van rechtswege de betrokken werknemers een arbeidsovereenkomst moet aanbieden tegen minimaal vergelijkbare voorwaarden. Het pensioen is onderdeel van deze arbeidsvoorwaarden en dus dient de nieuwe eigenaar van de activa het overgenomen personeel minimaal een vergelijkbare pensioenregeling te bieden als degene die ze hadden.

Pensioenrisico’s bij bedrijfsovername

Allereerst speelt de vraag of een pensioenregeling verplicht  is. Dat is vaak het geval: driekwart van de werknemers in Nederland valt onder een collectieve regeling. Vervolgens speelt de vraag welke regelingen de werkgever facultatief heeft afgesloten voor werknemers. Zodra dit in kaart is gebracht is het van belang om te controleren of aan alle verplichtingen uit het verleden m.b.t. de lopende pensioenregelingen is voldaan. Is dat niet het geval, houd er dan rekening mee dat de verplichtingen met terugwerkende kracht van toepassing zijn en dus impact (zouden moeten) hebben op waarde en prijs!

Is er de verplichting om werknemers te laten deelnemen aan een pensioenregeling, controleer dan ook vooral of iedere werknemer wel is aangemeld! Ook onaangemeld bouwen deze werknemers wel rechten op en kunnen voor een nieuwe eigenaar van de onderneming een onverwachte en hoge kostenpost vormen. Zelfs als deze werknemers zelf afstand hebben gedaan, bouwen ze toch rechten op omdat het juridisch niet mogelijk is om afstand te doen van deze pensioenrechten.

Controleer vervolgens ook per medewerker of de toegekende pensioenaanspraken en de daadwerkelijk opgebouwde pensioenaanspraken overeenkomen. In de praktijk zit hier nog wel eens een gat tussen die (indien negatief) door de onderneming zal moeten worden opgevuld.

In de praktijk zijn defined contribution plans ook hier het duidelijkst: de verantwoordelijkheid van de werkgever houdt op met het maandelijks betalen van een vast bedrag aan de verzekeraar die het pensioenfonds van de werknemer beheert. Als tijdens controle blijkt dat hieraan is voldaan en werknemers zijn aangemeld, dan lijkt het risico op naheffingen beperkt.

Pensioen en bedrijfswaarde

Als een bedrijf in het verleden niet heeft voldaan aan diens pensioenverplichtingen en/of het pensioenfonds bevat te weinig middelen om pensioengerechtigden te voorzien in hun defined benefits, dan is dit een element dat impact heeft op de waarde van dit bedrijf. Net zoals een lening af wordt getrokken van de berekende (operating) enterprise value, moet er ook worden gecorrigeerd voor deze elementen wat feitelijk vertraagde kosten zijn die alsnog moeten worden voldaan en eenmalig ten laste komen van de berekende waarde. Houd er ook rekening mee dat de voorspelde free cash flow wel gebaseerd is op de reële pensioenlasten voor alle gerechtigden.

OvernameAdvies

Uit dit artikel blijkt wel dat pensioen geen eenvoudige zaak is bij een bedrijfsovername en dat goed onderzoek mogelijk veel problemen achteraf voorkomt. Laat je dan ook altijd adviseren door een pensioenspecialist!

Afsluitend de tip om in de verkoopovereenkomst ook de volgende zaken duidelijk op te nemen m.b.t pensioenregelingen en verplichtingen:

• Overdracht van historische verplichtingen
• Leg vast dat contributies tot moment van overdracht zijn voldaan
• Bepaal een ‘grace period’ waarin de koper de tijd heeft om een fonds op te zetten of een verzekeraar te contracteren
• Hoe wordt omgegaan met (langdurig) zieke werknemers?