Vormen van bedrijfsoverdracht

Bij bedrijfsverkoop van een Besloten Vennootschap (B.V.) kan de onderneming op twee manieren worden overgedragen: door middel van een aandelenoverdracht of door middel van een activatransactie. Voor eenmanszaken en VOF’s is er geen keus: zij kunnen immers geen aandelen uitgeven. Een bedrijfsoverdracht wordt hier dus per definitie middels een activatransactie uitgevoerd. In dit artikel zullen we beide manieren van overdracht bespreken, met bijkomende voor- en nadelen.

Activatransactie

Een activatransactie houdt in dat de koper alleen de bezittingen (de zogenaamde ‘activa’ incl ‘goodwill’) overneemt van de verkoper. Als ook de schulden worden overgenomen, spreek je van een activa-passivatransactie. Normaal gesproken zullen de over te nemen activa in detail worden geïnventariseerd en opgenomen in de overnameovereenkomst. 

Voordelen activatransactie

Een voordeel van de activatransactie is dat er minder kans is op een ‘lijk in de kast’, doordat het ondernemersrisico tot het moment van de bedrijfsoverdracht bij de verkoper achterblijven. Het risico op claims uit het verleden is dus vrijwel nihil. In de meeste gevallen kan je dus af met een beperkte due diligence. 

Nadelen activatransactie

Een nadeel is dat alles wat wordt overgenomen zeer minutieus zal moeten worden gedocumenteerd, om te voorkomen dat na de bedrijfsovername blijkt dat je niet de eigenaar bent geworden van voor het bedrijfsproces cruciale activa. Na de overname moeten activa en overeenkomsten bovendien worden overgezet op naam van de nieuwe eigenaar. Bij een aandelenoverdracht blijft de overgenomen onderneming de houder, maar wijzigt diens eigenaar.

Overig

De overeengekomen overnameprijs is vaak hoger in het geval van een activatransactie. De reden hiervan is dat de verkoper direct met de belastingdienst moet afrekenen over goodwill en stille reserves. De koper daarentegen kan de overgenomen goodwill en stille reserves activeren op zijn/haar balans en afschrijven in 10 jaar. Een koper zal dus meestal ook bereid zijn om meer te betalen dan in het geval van een aandelentransactie.

Een veelvoorkomend misverstand is dat de koper het personeel niet mee overneemt in het geval van een activatransactie. Dat is niet het geval! Personeel dat werkzaam is voor de overgenomen onderneming (ongeacht de wijze van overname), gaat in principe mee naar de koper. De koper heeft hier niet de vrijheid om een selectie van werknemers te maken en alleen deze mee over te nemen. ook mogen de arbeidscondities (incl salaris) niet verslechteren na de bedrijfsovername.

Aandelenoverdracht

In geval van een aandelentransactie wordt de volledige B.V. overgedragen door middel van de overdracht van het eigendom van diens aandelen. Aan de juridische entiteit en alles wat daaronder valt wijzigt dus verder niets, alleen het eigendom van deze entiteit wijzigt.

Voordelen aandelentransactie

Het grote voordeel van een aandelenoverdracht is de eenvoud van de procedure. In tegenstelling tot de activatransactie hoeven alle bezittingen en schulden niet stuk voor stuk op naam te worden gezet (waarbij vaak nog medewerking van een derde nodig is), maar blijven deze activa en passiva op titel van de over te nemen onderneming staan. Alleen het houderschap van de aandelen in deze onderneming (B.V.) wijzigt.

Eventuele compensabele verliezen in de overgenomen B.V. kan de koper tot 9 jaar nadien verrekenen met diens bedrijfswinsten.

Nadelen aandelentransactie

Als koper wordt je ook eigenaar van het verleden van een onderneming. Daar heeft een koper per definitie een informatieachterstand t.o.v. de verkoper. Om dit risico af te dekken zal een koper dus een uitvoerige due diligence willen uitvoeren. Dit kost tijd en is bovendien kostbaar. Daarbij zullen risico’s altijd blijven bestaan. Deze kunnen deels middels garanties en vrijwaringen in de overnameovereenkomst worden afgedekt. Verkoper en koper hebben op dit vlak echter tegenovergestelde belangen en in de praktijk kunnen onderhandelingen over deze garanties en vrijwaringen lang duren en de nodige vertraging en irritatie opleveren.

Overig

Vanwege het gemak van de overdracht en de overdracht van risico’s, zal een verkoper in de meeste gevallen een aandelenoverdracht prefereren. Daar heeft hij/zij nog een extra reden voor, want verkopers genieten van deelnemingsvrijstelling wanneer zij hun bedrijf verkopen als werkmaatschappij van hun holding. Over de winsten die worden geboekt met deze bedrijfsverkoop, hoeft niet met de belastingdienst te worden afgerekend zolang het binnen de Holdingstructuur blijft. Een koper kan echter niet afschrijven op de overgenomen goodwill en stille reserves en in de praktijk zal de overnameprijs dan ook iets lager liggen dan bij een aandelenoverdracht.

OvernameAdvies

In het geval van een eenmanszaak of een VOF heb je dus geen keuze en is een activatransactie per definitie de aangewezen manier van bedrijfsoverdracht. In het geval van een B.V. heb je wél de keuze om met de tegenpartij de voorkeur te geven aan een van beide manieren van bedrijfsoverdracht. Je let daarbij vooral op de risico’s op ‘lijken in de kast’ en de complexiteit van het overnameproces. Indien je ondersteuning kunt gebruiken bij deze keuze, dan horen we dat graag! Het belastingeffect laat het beste voorafgaand aan een overeenkomst doorrekenen door een fiscalist. Hier brengen we je graag mee in contact.